TIẾNG VIỆT :
Ngày xưa ở làng kia có đôi vợ chồng về già mới sinh được một người con gái. Họ gọi con là Aoongaên.
Aoongaên càng lớn càng xinh đẹp. Nàng đi đến đâu chìm ngừng hót, thú ngừng kiếm mồi, con trai phát rẫy buông rìu, con gái trỉa lúa dừng tay. Trai tráng khắp làng trên làng dưới ai cũng ao ước lấy được Aoongaên làm vợ.
Aoongaên đã lớn rồi. Tay nàng đã thèm cầm cái chày cái hái. Một hôm Aoongaên bảo cha:
- Cha ơi, cha hãy làm cho con cái cối tốt, cái chày tốt đê con giã gạo.
Hôm sau người cha Aoongaên lên rừng chặt một khúc gỗ tốt, một khúc gỗ quý về làm cối, làm chày cho nàng. Có cối, có chày, ngày ngày Aoongaên đem lúa ra đâm". Tiếng nàng đâm lúa vọng qua trăm con sông, ngàn con suối.
Ở một bản xa có chàng trai tài, chàng tài giỏi tên là Dưngavưi. Dưngavưi nghe tiếng đâm lúa của Aoongaên thì đem lòng yêu mến. Chàng mang chiêng, ché, nồi đồng to, nồi đồng nhỏ đến hỏi Aoongaên về làm vợ. Lúc đầu cha mẹ Aoongaen ngại xa không muốn gả nhưng Aoongaên bảo:
- Cha ơi, mẹ ơi, cha mẹ cứ gả con cho chàng, xa xôi, chúng con cũng về thăm cha mẹ mỗi tâm rẫy một lần.
Người cha, người mẹ Aoongaên bằng lòng.
Dưngavưi làm lễ cưới Aoongaên rất linh đình. Sau lễ cưới, vợ chồng Dungavưi sống với nhau quấn quýt như đôi bướm trong rừng. Một hôm, Dưngavưi bảo vợ:
- Em ạ, chúng ta sống với nhau tuy vui nhưng bụng nghèo hạt gạo, hạt rơm, lưng thiếu cái nải, cái khố. Anh muốn xuống đồng bằng kiếm cái rìu, cái rựa về phát rẫy, trỉa lúa, có vậy, chúng ta mới đủ ăn đủ mặc được.
Aoongaên thấy chồng nói phải nàng bằng lòng. Trước khi đi, Dưngavưi dặn vợ:
- Anh chỉ đi một ông trăng đầy, một ông trăng vơi là về. Ở nhà, em nhớ đóng chặt cửa chớ cho người làng xa làng gần vào. Em cũng đừng bao giờ đi xem con ong, con bướm.
Dưngavưi đi rồi, Aoongaên đóng chặt cửa và vò võ ở nhà một mình. Gần nhà Dưngavưi có mụ Krúa độc ác. Mụ biết Dưngavưi đi buôn bán xa, một hôm mụ đến rủ Aoongaên vào rừng bẻ măng. Lúc đầu, Aoongaên từ chối. Nhưng sau, nàng lại gùi doòng đi theo mụ. Krúa lẫn Aoongaên bẻ mãi mới được vài chiếc. Aoongaên đến một bụi vầu to bỗng trông thấy đuôi một con răn, nàng tưởng ngọn măng liền bẻ đem về. Nàng bỏ măng lần cả đuôi con rắn vào nấu canh.
Con rắn bị Aoongaên bẻ mất đuôi đêm hôm đó theo về nhà nàng đòi lại. Con rắn gọi cửa nhưng không ai mở, nó liền than vãn:
- Cho tôi vào nhà với, nàng Aoongaên xinh đẹp ơi! Ngoài này, trời rét lắm.
Nàng Aoongaên nằm trong nhà nghe con rắn van xin thảm thương thì xiêu lòng chỉ lối cho nó vào. Con rắn chui qua lỗ bếp, vào cuốn chặt lấy Aoongaên và đòi nàng cho ngủ chung. Từ đó, đêm nào con rắn cũng vào ngủ với Aoongaên. Aoongaên biết không đủ sức giết con rắn độc. Nàng đành nén nhục chờ chồng.
Dưngavưi đi buôn đúng một lần trăng khuyết thì về. Đêm đó, con rắn cùng tìm đến ngủ với Aoongaên như thường lệ. Đang đêm Aoongaên nghe tiếng gọi của, biết chồng đã về nhưng nàng không vội ra mở cửa vì sợ lộ chuyện. Dưngavưi đứng ngoài, chờ mãi không thấy vợ mở cửa, chàng bực quá liền đạp cửa vào nhà.
Trong lúc chàng đạp cửa, con rắn đã luồn ra ngoài nên chàng không kịp trông thấy. Dưngavưi vào nhà thấy vợ ngồi trên giường tay cầm chiếc gương tay cầm chiếc lược liền hỏi:
- Em đang nghĩ con ong, nghĩ con bướm hay sao mà không mở cửa cho anh, Aoongaên?
- Em còn bận chải tóc.
Dưngavưi thấy vợ lúng túng thì biết rằng nàng nói lời cú lời cáo. Chàng nhìn sàn trên, bếp dưới thì lạ thay có rất nhiều vẩy rắn trên giường. Chàng lại hỏi:
- Sao trên giường có vẩy rắn, Aoongaên?
Aoongaên biết không thể lấy lá rừng che mắt chồng được, đành thú thật. Dưngavưi nghe xong chuyện, bực lắm. Chàng cầm con dao to xuống mài hòn đá lớn dưới suối. Hôm sau, chàng chờ ông mặt trời đi ngủ, liền chui vào đống củi bên bếp ngồi rình. Đêm đó, con rắn quen mui lại mò đến. Nhưng nó vừa thò đầu lên sàn nhà đã bị Dưngavưi chém chết. Chàng vẫn chưa hết giận. Chàng còn chặt xác con rắn thành nhiều khúc và bảo vợ gùi đổ ra ngoài con khe, con suối. Dưngavưi đi trước, Aoongaên gùi doòng xác rắn theo sau. Chàng đưa vợ qua nhiều rừng nhiều núi đến một cái vực sâu, chàng bảo vợ ngồi lại. Dưngavưi ngồi bên vợ thấy người nóng bừng bừng. Chàng giận con rắn, giận luôn cả vợ. Chàng muốn đầy vợ xuống vực cùng xác con rắn. Chàng giả bảo vợ bắt chấy cho mình, rồi chàng lại bắt chấy cho vợ. Chàng đang định đầy vợ xuống vực, nghĩ lại, lại thương, nước mắt chảy ròng ròng, chảy cả vào tay Aoongaên. Aoongaên giật mình hỏi:
- Sao nước mắt rơi vào tay em thế này?
- Không phải nước mắt đâu, sương đêm đầy em ạ.
Nhưng Dưngavưi thương vợ thì ngắn, giận vợ thì dài, cuối cùng chàng đẩy vợ và gùi xác rắn xuống vực rồi ra về. Chàng về, giận lây cả trâu, gà vì chúng không nói cho chàng biết. Trong lúc giận dữ chàng tát gầy hàm răng trên của trâu và lấy dao gọt mông gà nên bây giờ môm gà nhọn hoăt và trâu không có hàm răng trên.
Mẹ Aoongaên ở xa, nghe tin con chết bà lặn lội đi tìm. Bà mang theo một ống hạt bắp rang và ngược con sông, con suối đi mãi. Khi bà gặp vực sâu, bà ném hạt bắp xuống và hát:
Con tôi chết ở vực này
Bắp rang hãy chìm
Con tôi không chết ở đây
Bắp rang hãy nổi.
Bà qua cái vực thứ nhất, thứ hai, bắp vẫn nổi. Bà qua cái vực thứ tám, thứ chín bắp vẫn nổi. Một hôm, bà gặp cái vực sâu thăm thẳm, cái vực thứ mười. Bà vừa ném nắm hạt xuống vực và cất tiếng hát thì bỗng nhiên hạt bắp chìm hết. Bà liền lội xuống tìm xương con nhưng tìm mãi vẫn chỉ thấy xương rắn, bà lại cất tiếng hát:
Ơ này xương rắn
Thì đừng có nổi lên
Xương Aoongaen
Hãy nối lên với mẹ.
Bà vừa dứt lời, bao nhiêu xương Aoongaên nổi hết trên mặt nước. Bà nhặt xương con về, giã nhỏ, bỏ vào ống lồ ô và đặt lên giàn bếp. Sáu ngày sau, ống lồ ô nổ tung và Aoongaên sống lại. Nhưng lúc đầu, nàng bé và rất yếu. Mẹ nàng phải lấy quạt, quạt cho nàng, mãi sau nàng mới lớn lên như cũ.
Sau mấy lần ông trăng tròn. Aoongaên khỏe lại.
Nàng lại đâm lúa bằng chiếc cối, chiếc chày xưa.
Tiếng đâm lúa của nàng vẫn vọng qua bảy con sông, con suối.
Một hôm, Dưngavưi đang ngồi vót mây đan doòng. Bỗng chàng nghe tiếng đâm gạo quen quen, chàng liền tìm đên nhà Aoongaên. Chàng vừa tới ngõ đã nhận ra nàng đang mải mê giã gạo. Chàng thấy Aoongaên vẫn trẻ đẹp như xưa bèn kêu lên:
- Ơi Aoongaên!
Aoongaên nhận ra Dưngavưi thì cả sợ chạy tuột vào nhà, đóng chặt cửa lại. Dưngavưi không sao vào được nhà, chàng đành đứng chờ ngoài cửa. Chiều tối mẹ Aoongaên ở trên rẫy thấy Dưngavưi đứng cửa liền hỏi:
- Anh đã giết con gái xinh, con gái đẹp của tôi, anh còn đến đây tìm nó làm gì?
Dưngavưi liền quỳ xuống van xin:
- Ơi mẹ! Con đã biết tội con nhiều như cây trong rừng nước dưới suối. Nay Aoongaên sống lại thì dù con phải chặt hết cây trong rừng, tát hết nước con suối, con cũng xin làm để nối lại tình xưa với nàng.
Mẹ Aoongaên biết Dưngavui nói thật cái bụng, nhưng bà còn muốn thử chàng lần nữa. Bà bảo Dungavui xuống suối lấy nước rồi dùng sáp ong nặn hình Aoongaên để bên bếp lửa. Dưngavưi mang nước về thấy Aoongaên (bằng sáp) đang chảy thành nước, chàng tưởng Aoongaên thật thì lăn ra khóc lóc thảm thương. Bà mẹ Aoongaên lúc ấy mới gọi nàng ra.
Dưngavui gặp lại Aoongaên mừng mừng tủi tủi không nói nên lời. Chàng ở lại nhà mẹ vợ mấy ngày rồi, đưa Aoongaên về. Vợ chồng Dưngavưi lại sống cuộc đời hạnh phúc như xưa.